O PRZYKAZANIACH
„Słuchaj, Izraelu!
Jam jest Pan, Bóg twój,
który cię wywiódł z ziemi egipskiej,
z domu niewoli.”
- Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną.
- Nie będziesz brał Imienia Pana Boga swego nadaremno.
- Pamiętaj, abyś dzień święty święcił.
- Czcij ojca swego i matkę swoją.
- Nie zabijaj.
- Nie cudzołóż.
- Nie kradnij.
- Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu.
- Nie pożądaj żony bliźniego swego.
- Ani żadnej rzeczy, która jego jest.
Bóg zwraca się do swojego ludu po imieniu (Izrael był ojcem narodu). A także sam się przedstawia i mówi kim jest. Bóg nie lubi anonimowości. Jest Osobą i chce mieć z nami relację osobową. Każdy z nas powinien żyć wobec Boga jako osoba z imieniem i nazwiskiem.
Bóg obdarował człowieka wolnością, czyli zdolnością do dobrowolnego kochania Go i służenia Mu (zwierzęta chwalą Boga nie mając wolności), ale także zdolnością do grzeszenia, czyli wybierania działań przeciwnych woli Boga i szkodliwych dla człowieka.
Wolność to jeden z największych darów, jakimi człowiek został obdarzony, dlatego człowiek powinien roztropnie z niego korzystać. Z wolnością łączy się odpowiedzialność: to ja wybieram co robię, i to ja ponoszę konsekwencje moich czynów. Wolność to zdolność do wybierania dobra. Jeżeli wybieramy zło, w rzeczywistości zniewalamy się (przykład: narkotyki). Duża ilość możliwości wyboru nie zapewnia mi, że wybiorę to co jest najwłaściwsze – duża ilość różnych szkół nie zapewnia tego, że wybiorę tę, która jest dla mnie najlepsza. Choć duża ilość szkół gwarantuje mi, że w ogóle mogę z czegoś wybierać.
Człowiek jest szczęśliwy tylko wtedy, kiedy wybiera dla siebie to, co jest zgodne z jego naturą i powołaniem. Jeżeli nie mam talentu do matematyki, nie powinienem iść na studia matematyczne. Skoro człowiek nie został stworzony do zabijania, to nie powinienem zabijać. Człowiek ponadto jest świadomy siebie i wie co jest dobre, a co złe. Zabijanie jest złe, bo sam nie chciałbym być zabity. Można uznać, że ludzie mniej więcej wiedzą co jest dobre, a co złe, ponieważ w ich sercu jest sumienie. Dlatego nie dostają oni usprawiedliwienia, jeśli popełnią przestępstwo.
Mimo, że człowiek ma w sercu pragnienie dobra, wybieranie go w praktyce nie jest łatwe.
Dlatego Bóg pomógł człowiekowi przez wskazanie podstawowych reguł życia. Są nimi przykazania Boże, które Bóg przekazał Mojżeszowi i ludowi wybranemu, aby ten nie szedł za namową innych ludów, lecz, aby był wierny prawdziwemu Bogu w czynie.
Człowiek powinien żyć jednością życia dlatego jeżeli chwali Boga jedynego, to powinien również czynami Mu służyć. Czyny ludzkie są odzwierciedleniem tego w kogo wierzymy.
Dlatego przykazania Boże nie są teoretycznymi wskazówkami: czyń dobro unikaj zła, lecz są wskazówkami bardzo praktycznymi.
I
Oddawanie Bogu chwały jest istotą naszego powołania. Bóg nas stworzył, a my jesteśmy Jego dziećmi. Powinniśmy okazywać Mu wdzięczność i składać hołd. Nie zawsze się tak dzieje. Gdy lud izraelski oddalał się od Boga przyjmował różnych bożków, którzy byli potem niszczeni przez reformatorów. Dziś mało kto składa ofiary bożkom czy w inny sposób czci w swoim domu jakąś nieboską postać. Tym niemniej problem odwrócenia od Boga nadal jest obecny. Jest wiele spraw, które tak nas zajmują, że nie mamy czasu dla Boga. To są współczesne bożki, które trzeba usunąć, aby móc żyć w zgodzie z Bogiem i być szczęśliwym.
II
Człowiek jest istotą komunikującą. Używając słów możemy czynić dobro lub zło. Kiedy wymieniamy czyjeś imię tworzymy specjalną więź, nie jesteśmy już numerem, rzeczą, jesteśmy osobą wobec tego, który przyzywa nas po imieniu. Bóg ma imię, które jest święte i nie należy używać go w sposób nieodpowiedni. Oczywiście nie chodzi tu o przywoływanie Maryi czy Jezusa w chwili zgrozy. To dużo lepsze niż przywoływanie diabła czy zwykłe wulgaryzmy. Przykazanie odnosi się też do przyrzeczeń i innych sformułowań, w których niekoniecznie powinniśmy odwoływać się do Boga, choć mogą być sytuacje, gdy rzeczywiście będzie to potrzebne.
III
Pan Bóg siódmego dnia stworzenia odpoczął. Chrystus zmartwychwstał w niedzielę. Dlatego od tego czasu niedziela i inne święta kościelne są dla chrześcijanina ważne. Powinny wyróżniać się od pozostałych dni przede wszystkim dbałością o relację z Bogiem: udział we Mszy świętej, modlitwa, czytanie Pisma Świętego. Ale także dbałością o więzi rodzinne, czas dla innych. Świętowanie będzie lepsze jeśli zadbamy także o zewnętrzny wymiar święta: biały obrus na stole, ładny strój do kościoła, ale także w domu, inna forma rozrywki.
IV
Przykazanie odnosi się do miłości względem rodziców. Często się zdarza, że różnica pokoleniowa oznacza, że młodzież odrzuca w duszy swoich rodziców, wytykając im błędy, wskazując na niedoskonałości i niezgodności ich poglądów z czasem współczesnym. Taka postawa prowadzi często do tego, że gardzi się rodzicami i nie oddaje im się należnej czci, która powinna wyrażać się poprzez posłuszeństwo, szacunek, miłość.
V
Nie zabijaj. Dotyczy zabójstw ludzi. Nie chodzi o zwierzęta. Nie dotyczy także obrony własnej czy obrony społeczeństwa. Niestety w Polsce i na świecie wiele osób niewinnych jest zabijanych: aborcja, in vitro, eutanazja, i inne. Taka sytuacja jest wysoce niesprawiedliwa, a osoby, które się tego dopuszczają dokonują straszliwego grzechu.
VI
Nie cudzołóż. Odnosi się do wierności małżeńskiej. Wszelkie akty seksualne przed i poza małżeństwem są niemoralne. Dlatego, że akt seksualny ma konkretny sens i cel: poczęcie dziecka i zjednoczenie małżonków. Osoba, która nie potrafi zapanować nad swoim popędem płciowym to osoba, która nie panuje nad sobą, czyli nie jest panem lecz sługą, jest zniewolona. Grzechy z drugą osobą dodają do zła osobistego jeszcze zło wyrządzone drugiemu.
VII
Nie kradnij. Sienkiewiczowski przykład: “Jeśli ktoś Kalemu zabrać krowy to jest zły uczynek. Dobry, to jak Kali zabrać komu krowy.” Taka etyka jest niedopuszczalna. Ponadto trzeba pamiętać, że szkoda wyrządzona człowiekowi jest materialna, a szkoda wyrządzona nam samym jest duchowa. Chęć zysku może prowadzić do stosowania nieuczciwych cen, nie wypłacania pensji, itp.
VIII
Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu. Kłamstwo jest zawsze grzechem i nie może być uporządkowane ku Bogu. Nie można niczego zrobić, co miałoby być dobre, przy pomocy kłamstwa. Ściąganie na sprawdzianach, szczególnie tych ważnych, jest oszustwem, które jest niesprawiedliwością: osoba ściągająca dostaje dobro (ocenę, możliwość zdania do lepszej szkoły), które mu się nie należy, a inna osoba, go nie dostaje.
IX
Nie pożądaj żony bliźniego swego. Nie tylko cudzołóstwo jest grzechem. Samo pożądanie osoby, która nie jest moją żoną jest już grzechem. Dlatego należy dbać o wzrok, nie patrzeć na nieprzyzwoite reklamy, gazety, filmy, gdyż osoba, która takich rzeczy się napatrzy nie potrafi potem żyć bez nich, i przyszłe małżeństwo sprowadza do pożądania, kultu ciała, pozbawionego szacunku dla drugiej osoby, i otwiera sobie ścieżkę do zdrady.
X
Ani żadnej rzeczy, która jego jest. Zazdrość czy nieuporządkowane pragnienie cudzego mienia prowadzi do kradzieży, ale już samo w sobie jest grzechem, gdyż człowiek powinien pragnąć rzeczy boskich, i tych ludzkich, które do Boga prowadzą.