CZĘSTO ZADAWANE PYTANIA
CZĘSTO ZADAWANE PYTANIA
1. Co daje pierwsza Komunia?
Niektóre osoby mogą się zastanawiać co daje Pierwsza Komunia. Po co ona jest i cała ta oprawa, która może wydawać się niekiedy nawet groteskowa.
Pierwsza Komunia to wydarzenie, do którego zazwyczaj dziecko przygotowuje się przez cały rok. To sakrament czyli znak łaski. Dziecko przyjmuje Chrystusa w postaci chleba. Jest to zatem zjednoczenie z Osobą, która nas kocha – z Bogiem – a która odchodząc z tej Ziemi pozostała na niej nadal w postaci Eucharystycznego chleba, czyli chleba przemienionego w Ciało Chrystusa. Katolicy wierzą, że pod postacią pszennego chleba, który został przemieniony w czasie Mszy świętej znajduje się prawdziwe, żywe Ciało Chrystusa.
Pierwsza Komunia daje łaskę, czyli siłę od Boga, aby żyć blisko Niego, odrzucać pokusy czynienia zła, i wybierać zawsze dobro, mimo, że czasami może się to łączyć z ofiarą.
W Kościele katolickim jest 7 sakramentów, w tym trzy nazwane są sakramentami inicjacji, czyli „wchodzenia”. Chodzi o wchodzenie w głębsze życie chrześcijańskie. Pierwszy podstawowy sakrament to sakrament chrztu (bez niego nie można otrzymać żadnych innych sakramentów). Chrzest jednoczy nas z Chrystusem i usuwa winę grzechu pierworodnego (tego, który zaciąga każdy człowiek w związku z jego jednością z pierwszym człowiekiem Adamem, który zgrzeszył i na całe swoje potomstwo przekazał grzech). Chrzest jest zatem pierwszym krokiem do życia wiarą nadprzyrodzoną, do życia łaską. Chrzest najczęściej przyjmują małe dzieci, które nie są jeszcze świadome togo co się z nimi dzieje, ale są chrzczone dzięki wierze rodziców (małe dziecko nie jest także świadome, że rodzice mówią do niego po polsku, a jednak dzięki temu, że mówią uczy się języka). Chrzest jest bardzo ważnym sakramentem i dobrze jest go szybko udzielać małym dzieciom, aby ich wiara wzrastała od małego. Następnym sakramentem inicjacji jest bierzmowanie. Jest to sakrament, który daje łaski od Ducha Świętego, które uzdalniają nas do głoszenia Ewangelii, bronienia wiary i do odwagi w apostolstwie. W Polsce zwyczajem jest, że przygotowanie do bierzmowania odbywa się w okresie nastoletnim, ale mogłoby ono mieć miejsce także w wieku dziecięcym.
Ostatnim sakramentem inicjacji jest właśnie Komunia. Jest to sakrament największego zjednoczenia z Chrystusem, gdyż przyjmujemy do naszego ciała Jego Ciało. Aby móc przyjąć ten sakrament należy, być ochrzczonym i wyznawać wiarę w obecność Chrystusa pod postacią chleba, a także być w stanie łaski uświęcającej.
Stan łaski uświęcającej to stan, w którym nie ma się grzechu ciężkiego. Małe dzieci raczej rzadko mogłyby dokonać grzech ciężki, ale nie jest to niemożliwe i dobrym zwyczajem jest, że uczy się dzieci, już od małego przystępować do sakramentu Spowiedzi. Sakrament spowiedzi polega na wyrażeniu żalu, za konkretne popełnione grzechy, wobec Boga reprezentowanego przez księdza. Spowiedź najczęściej odbywa się w konfesjonale, a w polskiej tradycji ma to miejsce na kilka dni lub tygodni przed Pierwszą Komunią. Dzieci spowiadają się najczęściej z grzechów, które nie są grzechami ciężkimi, ale dzięki temu otrzymują łaskę, cieszą się, że nie ciąży im nic na sumieniu i nabywają nawyku regularnej spowiedzi (gdyż zwyczaj spowiedzi jest promowany również po Komunii).
2. W jakim wieku dzieci idą do Pierwszej Komunii?
Dzieci powinny iść do Pierwszej Komunii, gdy są do tego dobrze przygotowane, czyli gdy są ochrzczone, wierzą, że w chlebie jest ukryty Chrystus i są w stanie łaski uświęcającej. Kodeks Prawa Kanonicznego podaje, że dzieci mogą przystępować do Komunii po osiągnięciu tzw. wieku rozumu (czyli wieku umożliwiającego rozeznawanie podstawowych prawd, odróżniania prawdy od fałszu, grzechu od wypadku, itp.) W praktyce polskiej dzieci idą do Pierwszej Komunii na dwa różne sposoby. Albo do tzw. wczesnej komunii, czyli w wieku 5-8 lat, albo w wieku 9-10 lat, gdy są w III klasie szkoły podstawowej (zmiana nastąpiła w wyniku reformy edukacji, gdy 6-latki szły do klasy I. Chciano zachować zasadę, że 8-9-letnie dzieci przystępują do Pierwszej Komunii. Sytuacja była dynamiczna, niektóre diecezje od początku wprowadziły Komunię w III klasie inne nie. Reforma edukacji została cofnięta, ale rozporządzenia Episkopatu zostały. Od 29 sierpnia 2020 roku KEP – Komisja Episkopatu Polski wprowadziła zmiany, dotyczące wszystkich diecezji – nadal pozostaje możliwość przygotowania dzieci do tzw. wczesnej Komunii).
Trzeba pamiętać, że dzieci rozwijają się w różnym tempie i w różny sposób, niektóre intelektualnie, duchowo i emocjonalnie są już gotowe do zrozumienia lub akceptowania prawd wiary, inne w tej samej klasie nie mają jeszcze wystarczającej dojrzałości. Rodzice i katecheci powinni ocenić sytuację każdego dziecka i jeśli widzą, że mogłoby ono przystąpić wcześniej można skorzystać z takiej okazji.
Dzieci w Polsce przyjmują Pierwszą Komunię najczęściej w maju lub czerwcu, ale też są różne wspólnoty, które organizują uroczystość w Wielką Sobotę czy w Boże Ciało. W zasadzie nic nie stoi na przeszkodzie, aby dziecko w dowolny dzień przystąpiło do Pierwszej Komunii, dlatego jeśli są okoliczności wyjątkowe (np. rodzice przyjeżdżają tylko na kilka jesiennych miesięcy do rodzinnej parafii, gdzie chcieliby, aby dziecko otrzymało Komunię to mogą się zgłosić do proboszcza i poprosić o nią. Za przygotowanie do Pierwszej Komunii odpowiedzialni są przede wszystkim rodzice.
3. Jak wytłumaczyć dziecku czym jest Pierwsza Komunia?
Pierwsza Komunia to sakrament jedności z Chrystusem, gdyż przyjmujemy Go jako pokarm. Wspólny posiłek zawsze jednoczy ludzi, ale w tym przypadku mamy nie tylko wspólny posiłek, ale również spożywanie Ciała Chrystusa. Jest to rzecz wyjątkowa i tajemnicza. Jak możemy jeść Ciało Boga? Ale jest to prawda naszej wiary. Czasami czuli rodzice mówią do swoich małych dzieci, że „tak je kochają, tak bardzo je kochają, że chcieliby je zjeść”. Oczywiście jest to tylko forma mówienia, której nie należy brać dosłownie. Ale w przypadku Jezusa, który będąc Bogiem może robić rzeczy nadzwyczajne, to stało się możliwe. On daje nam swoje Ciało na spożycie, abyśmy byli bardziej z Nim zjednoczeni.
W praktyce Pierwsza Komunia polega na tym, że jest organizowana uroczysta Msza Święta, w czasie, której dzieci podchodzą do ołtarza, klękają i otrzymują Ciało Chrystusa pod postacią chleba, a następnie je połykają. Chleb eucharystyczny smakuje tak samo jak zwykły niekwaszony pszenny chleb, ale nie jest on już zwykłym chlebem, jest Chlebem Eucharystycznym, czyli Ciałem Chrystusa, w którym w dodatku znajduje się cały Jezus z Ciałem i Krwią, Duszą i Bóstwem.
4. Ile powinno się dać na Pierwszą Komunię?
Powinno się dać bardzo dużo, możliwie najwięcej, bo przecież chcesz dać miłość, prawda? Nie chodzi o pieniądze. Nie będziesz dawać byle czego, jakiegoś kiepskiego zamiennika. A miłości ludzie potrzebują zawsze i wszędzie, najlepiej w dużych dawkach.
Wiele osób chce wyrazić miłość do dziecka, które przystępuje do Pierwszej Komunii i chce prócz wyrazów serdeczności dać im coś materialnego, a gdy nie mają pomysłu na coś materialnego to chcą dać pieniądze. Czy to największa rzecz, na którą Cię stać?
Chcesz dać do koperty 100 zł, 500 zł, 1000 zł, 5000 zł, 10000 zł czy więcej pieniędzy? Proponuję Ci rzecz znacznie cenniejszą, a możliwą. Spróbuj przeliczyć ile czasu potrzebujesz na zarobienie przewidzianych przez Ciebie pieniędzy na prezent i dać je w formie czasu spędzonego z dzieckiem. Może weźmiesz je na ciekawą wycieczkę, spacer, wspólne oglądanie jakiegoś wydarzenia, uprawianie sportu, itp. Dzięki takiemu prezentowi będziesz mógł lepiej wejść w rolę rodzica chrzestnego czy krewnego. Pogłębisz swoje relacje z dzieckiem, nawiążecie nić przyjaźni, a może uda Ci się rozbudzić w nim jakieś piękne pasje.
Niektórzy twierdzą, że czas to pieniądz, a inni dopowiadają czas to miłość. Chcesz dać dużo – daj, ale w formie, która po ludzku jest najcenniejsza. Okaż przywiązanie, serdeczność, prawdziwe i długotrwałe, a nie kilkuminutowe w ramach przywitania i pożegnania po imprezie komunijnej. Niech dziecko marzy o tym, że spędzi z Tobą wspaniały czas. I potem tęskni do kolejnej okazji wspólnie spędzonego czasu. Wiele dzieci może odkryć swoje talenty właśnie dlatego, że zrobiło coś niestandardowego. Może spędzisz z dzieckiem czas twórczo? Może zrobisz z nim pyszny obiad, upieczesz ciasto, naprawisz rower, zbudujesz szałas czy karmnik dla ptaków, itd. itd. Na pewno będzie to cenniejsze niż dość łatwe w sumie podarowanie pieniędzy.
5. Jaki strój na Pierwszą Komunię?
Tradycje dotyczące strojów są różne i się zmieniają. Najtrwalszą tradycją dla dziewcząt jest jednak nakładanie białej sukienki wraz z wieloma ozdobami (wianek, wstążki, rękawiczki, itp.) Czasami stroje te wyglądają niemal jak suknie ślubne. Na pewno podkreślają wagę wydarzenia jakim jest przyjęcie Pierwszej Komunii. Dla chłopców zwyczaje są bardziej różnorodne. Są miejsca, gdzie chłopcy przystępują do Pierwszej Komunii w granatowych czy innego koloru ciemnych garniturach, w innych są też białe garnitury. Dość często pojawia się też strój, który jest albą – czyli biały, prosty i przewiązany sznurek strój wyglądający jak suknia do ziemi. Taki strój nakładają księża pod ornat, a czasami ministranci lub lektorzy. Strój ten ma swoje zalety, gdyż jest tani i prosty, i może zachęcać chłopców do późniejszego zaangażowania się w służbę liturgiczną. Z drugiej strony może krępować chłopców, gdyż jest podobny do stroju dziewczynek. Rozwiązanie z garniturkami wydaje się najodpowiedniejsze, ale wiąże się z dodatkowymi kosztami.
Warto jednak podkreślić, że strój na Pierwszą Komunię powinien być wyjątkowy, gdyż powinien wskazywać na wagę wydarzenia. Dzięki specjalnemu strojowi dziecko wie, że dzieje się coś niezwykłego, co nie ma innego sobie równego (poza uroczystościami dorosłych, którzy też ubierają się wyjątkowo – ślub, itp.) Uczy się więc dzieci od małego, że idąc na Mszę Świętą warto ubrać się w coś wyjątkowego, gdyż Msza jest największym wydarzeniem, w którym możemy wziąć udział.
6. Życzenia na Pierwszą Komunię
Uroczystość Pierwszej Komunii to okazja, aby złożyć dziecku i rodzicom specjalne życzenia. Warto tego dnia pomyśleć o czymś wyjątkowym i pasującym do okazji, a nie pozostać na zdawkowym życzeniu szczęścia i zdrowia.
Czego zatem życzyć dziecku na Pierwszą Komunię? Warto życzyć głębokiej więzi z Chrystusem. Życzyć wytrwałości w poznawaniu Pisma Świętego i prawd wiary. Życzyć, aby dziecko zawsze pamiętało, że może do Jezusa przyjść i z Nim porozmawiać. Aby do końca życia pamiętało, że Bóg jest naszym dobrym Ojcem i pragnie dla nas tego co najlepsze, dlatego warto z zaufaniem się do Niego zbliżać. Warto też życzyć, aby dziecko żyło prawdami, które się nauczyło w czasie przygotowań do Komunii. Aby spotkanie z Jezusem przemieniało wnętrze dziecka czyniąc je piękniejszym, lepszym i mądrzejszym. Itd.
A zdrowia też warto życzyć, bo choć nie jest ono najważniejsze, to może się przydać 😊
Oczywiście życzenia można wpisać na ładnym papieże czy kartce. Można posłużyć się cytatami z Pisma Świętego np.
J 6, 54 – Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym
J 6, 56 – Kto spożywa moje Ciało i Krew moją pije, trwa we Mnie, a Ja w nim.
J 6, 58 – Kto spożywa ten chleb, będzie żył na wieki.
7. Komunia bezglutenowa dla chorych na celiakię
Osoby chore na celiakię mogą mieć problem z przyjmowaniem Komunii ze zwykłą zawartością glutenu (ok. 25 miligramów). Dlatego można zakupić specjalne komunikanty o obniżonej zawartości glutenu (zawierają one śladowe ilości, które nie są szkodliwe, a dzięki nim chleb jest prawdziwą pszenicą, co jest wymogiem). W praktyce osoby, które chcą przyjąć „Komunię bez glutenu” zakupują takie komunikanty i zgłaszają się do księdza przed Mszą z prośbą o podanie specjalnej Komunii. Ksiądz udziela jej na samym początku lub na końcu rozdawania Komunii. Najczęściej osoby chore przynoszą ze sobą mały pojemnik, w którym komunikant jest umieszczony – tzw. cyborium (używane przez księży, gdy idą z Komunią do domów osób obłożnie chorych).
8. Komunia pod postacią wina
W czasie Mszy świętej chleb przemieniany jest w Ciało Pana Jezusa, a wino w Krew. Po konsekracji ksiądz spożywa zarówno Ciało jak i Krew. Może oczekiwać więc spełnienia obietnicy wyrażonej przez Jezusa: Kto spożywa Moje Ciało i poje Moją Krew ten ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym (J 6, 53-37). Co zatem z wiernymi, którzy przyjmują tylko Ciało Chrystusa? Otóż Kościół naucza, że w Ciele jest Krew, a Krew jest Ciałem. A zatem przyjmując choćby mały kawałek Hostii przyjmujemy całego Chrystusa, podobnie gdy przyjmujemy jedynie kropelkę Krwi. Niektóre osoby cierpią na schorzenia, które uniemożliwiają im przyjmowanie Ciała Chrystusa pod postacią pszenicznego chleba. Mogę wtedy przyjąć Krew Pana Jezusa. Niekiedy księżą z okazji uroczystości (ślubów, rocznic, rekolekcji, itp.) udzielają Komunii „pod dwiema postaciami” wszystkim chętnym przyjąć Komunię. Jest to piękny zwyczaj, choć mało praktyczny, gdyż podawanie kielicha do picia wielu osobom zajmuje sporo czasu i jest mało higieniczne, natomiast zamaczanie Hostii w Krwi w kielichu sprawia, że trudniej jest zabezpieczyć pateną przed upadkiem cząstki Ciała lub Krwi Chrystusa na ziemię. Dlatego najczęściej przyjmujemy Komunię pod postacią chleba, ale możemy być całkowicie spokojni, że jest to przyjęcie Całego Ciała Pana Jezusa, a zatem spełnienie jego życzenia w nadziei otrzymania obietnicy.
9. Komunia pod postacią moszczu winnego
Wyjątkową sytuacją jest ta, w której ksiądz nie może przyjmować Komunii pod postacią wina (np. z powodu choroby alkoholowej), taka osoba może przyjmować Komunię pod postacią moszczu czyli soku z winogron.
Zarówno w tym przypadku jak w przypadku wina, muszą to być płyny bez domieszek innych substancji. Czyli wino z winogron, moszcz z winogron.
10. Komunia na rękę
Komunia na rękę budzi niekiedy kontrowersje. Niektórzy uważają, że jest ona bardziej higieniczna – ksiądz nie ma szansy dotknąć śliny przyjmującego i przenieść jej na kolejną osobę. Ma to znaczenie szczególnie jeśli osoby, które przyjmują są chore na jakiekolwiek choroby zakaźne przenoszone przez ślinę. Inni z kolei uważają, że jest to mniej godne, dlatego, że ręka może być brudna, jest używana do „pospolitych” rzeczy, a tu mamy przyjąć Ciało Pana Jezusa. Niektórzy z szacunku do Hostii i z tradycji, w której są wychowywani nie wyobrażają sobie innej formy przyjmowania Komunii jak do ust. Kościół jednak zawsze kieruje się roztropnością i zwraca uwagę na różne potrzeby ludzi, dlatego dopuszcza przyjmowanie Komunii na rękę, ale osoba przyjmująca ma zadanie, aby natychmiast, przy księdzu spożyć Hostię – chodzi o zmniejszenie ryzyka wyniesienia i profanacji Hostii.
11. Komunia na klęcząco czy na stojąco?
Jaką postawę mieć przyjmując Komunię. Postawa stojąca po przejściu niejako w procesji do księdza ma swoje zalety logistyczne (umożliwia szybsze rozdanie Komunii) oraz jest prostsze dla osób, którym klękanie sprawia trudność. Klękanie natomiast w naszej kulturze jest znakiem pokory i poddania, i stąd wydaje się być odpowiedniejsze do przyjmowania Komunii. Księża z kolei zwracają uwagę, że gdy osoby niskiego wzrostu uklękną to oni muszą się niemal zgiąć w pół, aby podać Komunię. Osoby wysokie natomiast obawiają się, że gdy na stojąco będą przyjmować Komunię niski ministrant nie ma szans dosięgnąć z pateną. Rozwiązaniem tematu wysokości mogą być dobrze zbudowane balaski, które zmniejszają różnicę wysokości pomiędzy stojącym księdzem, a klęczącymi przystępującymi do Komunii.
12. Post eucharystyczny
Godzinę przed przyjęciem Komunii należy zachować „post eucharystyczny” czyli wstrzymać się od pokarmów i napojów (z wyjątkiem wody i leków). Zwolnione z postu są osoby chore, w podeszłym wieku oraz kapłani, przed drugą lub trzecią Mszą, którą sprawują tego dnia. Celem postu jest przygotowanie się również poprzez fizyczne powstrzymanie się od jedzenia, do ważnego momentu przyjęcia Ciała Pana Jezusa. Post też sprawia, że już przed Mszą zaczynamy się mentalnie przygotowywać do niej i do Komunii, co pomaga, aby lepiej przeżyć Mszę. Dobrym przygotowaniem jest też Komunia Duchowa.
13. Co to jest Komunia Duchowa?
Komunia duchowa to pragnienie przyjęcia Pana Jezusa, które warto w sobie wzbudzać. Nie zawsze możemy przyjmować Ciało Chrystusa (albo już byliśmy na Mszy, albo jesteśmy w miejscu, w którym Msza nie jest odprawiana, albo nie jesteśmy w stanie łaski uświęcającej, albo jedliśmy coś w czasie godziny poprzedzającej Komunię, itp.). W takich sytuacjach warto wzbudzać w sobie pragnienie przyjęcia Pana kiedy tylko będzie to możliwe. Niektórzy wymawiają przy tej okazji konkretne modlitwy. Jedną z nich jest: Komunia duchowa. Pragnę Cię przyjąć Panie, z tą samą czystością, pokorą i pobożnością z jaką przyjęła Cię Twoja Najświętsza Matka, z duchem i żarliwością świętych.
14. Kto nie może przystępować do Komunii?
- Osoby, które nie są katolikami (czyli nie są ochrzczeni w Kościele katolickim, lub które po ochrzczeniu w innym Kościele nie dokonały wyznania wiary katolickiej).
- Osoby będące w grzechu ciężkim (inaczej śmiertelnym), który jest poważnym naruszeniem porządku moralnego. Grzech ciężki jest popełniany jeśli dotyczy materii ciężkiej (poważnej), i co dotyczy każdego grzechu, jest popełniany świadomie i dobrowolnie. Osoby, które w sumieniu rozeznały.
- Osoby będące w stanie grzechu ciężkiego to także osoby, które po rozpadzie małżeństwa połączyły się w związek z inną osobą. Do momentu zaprzestania współżycia z tą drugą osobą lub do uregulowania relacji (zawarcie kościelnego małżeństwa, możliwe tylko w przypadku stwierdzenia nieważności wcześniejszego ślubu) osoby, te nie mogą przystępować do Komunii.
- Osoby, które nie zachowały postu eucharystycznego, czyli jadły na godzinę przed przyjęciem Komunii. W związku z tym, że niedzielne Msze trwają zazwyczaj ok. 1h post ten wystarczy zachować zaledwie na krótki czas przed Mszą.
- W Kościele katolickim nie udziela się także Komunii malutkim dzieciom (w Kościele prawosławnym istnieje praktyka udzielania Komunii noworodkom). W Kościele katolickim Komunię rozdaje się dzieciom, które osiągnęły tzw. wiek rozumu ok. 7 lat.
15. Jak długo trwa Pierwsza Komunia?
Uroczystość Pierwszej Komunii trwa zazwyczaj od 1 do 1,5 godziny. Wszystko zależy od liczby dzieci i pomysłów ich udziału w okraszeniu uroczystości. Msza zazwyczaj trwa krócej niż jedną godzinę, ale jeśli rodzice organizują wręczanie kwiatów, podziękowania katechetom, wierszyki dzieci itp. to uroczystość może się przedłużyć.
